خداوند متعال آفریننده حکیمی است که خلقتش عین حکمتش می باشد . جهان آفرینش را خلق کرده وآن را مقدمه ای برای تعالی روحی انسان قرار داده. انسان، مخلوقی که متشکل از دو بعد جسم و روح است و به صورتی که در قالب دو صنف مرد و زن به امرار معاش می پردازد، به دنبال یافتن آب حیات و جاودانگی است که:
« یا ایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه» (انشقاق/6)
دین مقدس اسلام از ابتدا با استفاده از تعریفی صحیح از مبدأ و مقصد و حکمت خلقت وعبث نبودن عالم امکان جایگاه رفیع نظام خانواده را در پی تعریف مرد و زن و تساوی ها و تمایزها نشان داده و راه رسیدن به مدینه فاضله انسانی را کشف این حقایق و انطباق زندگی خویش بر این حقایق و مبدل سازی این حقایق به واقعیات ملموس دانسته است.
متأسفانه در تمدن کنونی حاکم بر جهان ماده از تعریف زن و نوع بهره مندی از ویژگی های جسمانی و خصایص روحانی و شیوه تعالی او تفسیری اشتباه می شود که با وجود تبلیغات فراوان در جهت نشان دادن علو درجات شخصیتی زن در تمدن کنونی حقیقت چیز دیگری است و نمودی دیگر دارد.
در این سری مقالات نویسنده و خواننده محترم بر آنند تا سرفصل های نگاه اسلامی به شخصیت و هویت زن را بازخوانی نمایند...
امیر مؤمنان –علیه السلام- فرمودند : «الحمد الله المتجلی لخلقه بخلقه» . تجلی از لطیف ترین تعبیرهای عرفانی است که تجلی حق به وسیله ی خلق صورت گرفته. این تجلی مقول به تشکیک است و بعضا در هر خلقی یکی از اسماء الهی تجلی کرده. البته این بدین معنا نیست که اولا هر اسمی همه ی کمالهای ذاتی و صفتی و فعلی را به همراه ندارد بلکه به عکس تفاوت اسمای الهی در ظهور و خفای کمال هاست. یعنی هر اسمی واجد همه ی کمالهای الهی است و مظهر همه آنها است، لکن در ظهور و خفای آن کمالها بین اسما اختلاف است.
جمال و جلال الهی از اسما الهیند. جمال او در جلال نهفته و جلال او در جمال. پس جلال الهی به اندازه خود واجد جمال حق و نیز جمال خداوندی در حد خود دارای جلال الهی است.
حضرت امیر –علیه السلام- می فرمایند: «عقول نساء فی جمالهم و جمال الرجال فی عقولهم»
با توجه به توضیحات یاد شده معنای این حدیث شریف معنای دستوری است نه وصفی و حدیث شریف در صدد بیان وصف دو صفت از انسان نیست که بفهماند ارزش، محبوبیت،عزت و عقل زن در زیبایی ظاهری و جمال وی است تا نکوهش او باشد و جمال مرد در عقل اوست تا ستایش او باشد.
یعنی زن موظف است و میتواند عقل و اندیشه انسانی خویش را در ظرافت عاطفه و زیبایی گفتار و کیفیت محاوره و مناظره و چگونگی برخورد و... ارائه دهد. چنانچه مرد موظف است و می تواند هنر خود را در اندیشه انسانی و تفکر عقلانی خویش آشکار سازد.
زن باید ظرایف حکمت را در ظرایف هنر ارائه دهد و مرد باید ظرایف هنر را در ظرایف حکمت جلوه گر سازد. پس تفاوت زن و مرد در چگونگی بیان اندیشه های صحیح است.
خلقت زن و مرد از دو مبدأ قابلی جداگانه نبوده. هر دو از یک گوهرند و امتیازی میانشان از لحاظ گوهر وجودی نیست مگر به اوصاف کسبی و اخلاق تحصیلی.
قرآن کریم در مورد خلقت می فرماید: « یا ایها الناس اتقوا ربکم الذی خلقکم من نفس واحدة و خلق منها زوجها و بث منهما رجالا کثیرا و نساء و اتقوا الله الذی تسألون به و الارحام ان الله کان علیکم رقیبا» (نساء/1)
منظور از نفس در این آیه کریمه گوهر و ذات و اصل و واقعیت عینی شیء می باشد . پس نتیجه این که مبدأ قابلی مرد و زن یکی است.
حقوق انسانی باید در خور شرافت انسان باشد.حال پس از روشن شدن اشتراک زن و مرد در مبدأ قابلی و حیثیت و شرافت انسانی باید این مطلب روشن شود که آیا لازمه اشتراک زن و مرد در حیثیت و شرافت انسانی یکسانی و تشابه آنها در حقوق است؟ تساوی حقوق به معنای برابری است و تشابه به معنای یکنواختی است. اسلام اصل مساوات انسان ها را درباره ی زن و مرد رعایت کرده و با تشابه حقوق آنها مخالف است. تساوی حقوق به این معنی است که زن و مرد در حقوقی که در هر دو آنها مشترک است ، مساویند و تشابه یعنی این که مرد و زن باید در کار کردن و در نوع شغل و در ساعات کار و ... مثل یکدیگر باشند. و این امری نامعقول به نظر می رسد.
ازدواج حقیقتی است که باید در جامعه ی انسانی به واقعیت تبدیل شود. عیار ازدواج و پایه ی گرایشات مرد و زن به یکدیگر و رمز تأکیدات اسلام بهر ازدواج بایستی روشن شود.
طبق مبانی فلسفه اسلامی شوق و علاقه میان دو یا چند پیوند خاص وجودی است و اشتیاق و کشش در تمام ذرات هستی وجود دارد. راز انعطاف زن و مرد و محبت و علاقه میان آن دو ، هدف تشکیل حوزه رحامت و پرورش مسجود فرشتگان و جلوه ی خلیفة اللهی و جامع جلال و جمال و همه ی اسمای خداوندی گرایش عقلی و مهر قلبی و انس اسمائی است تا بتواند ملائکه تربیت نماید و فرشتگان فراوانی را به خدمت گیرد و راز بسیاری از اسرار آفرینش را بگشاید.
شایسته نیست که رحامت و ازدواج و مودت بین مرد و زن را به جنس مادی آنها و علاقه ی جنسی تعبیر نماییم. که اگر این گونه بود پس تفاوت انسان و حیوان در چیست؟ بلکه راز اصیل آفرینش زن ، آرامش مرد و زن است نه گرایش غریزی و اطفاء نائره شهوت. پس اساس خانواده بر محور دوستی انسانی و عقلی است نه بر مدار شهوت جنسی!
اصالت در ایجاد آرامش خانوادگی با زن است و مرد است که مجذوب مهر زن است. ضمن اینکه هر دو را یک گوهر دانسته و هیچ تفاوتی میانشان از لحاظ مبدأ قابلی آفرینش وجود ندارد.
در نظام خلقت نیز مرد مظهر طلب و نیاز و خواستگاری و زن مظهر مطلوبیت و پاسخگویی آفریده شده است. بهترین ضامن حیثیت و احترام زن و جبران کننده ضعف جسمانی او در مقابل نیرومندی جسمانی مرد و عامل حفظ تعادل و توازن زندگی مشترک همین است. این یک امتیاز طبیعی است که به زن داده شده و نوعی تکلیف طبیعی است که بر دوش مرد نهاده شده.
مهمترین عامل رأفت و گذشت و ایثار در خانواده تجلی روح مادر در خانواده است. زیرا پدر به استناد «الرجال قوامون علی النساء ...» (نساء/34) عهده دار کارهای اجرایی و مدیریتی خانواده است و اساس خانواده بر مهر و وفا و پیوند پی ریزی شده که به عهده مادر است.
صله رحم یک اصل اسلامی حاکم بر ارحام ، محارم و وابستگان خانوادگی است و منشأ همه این رحامتها و وابستگیها پیدایش اعضا از یک رحم است و آن رحم که مبدأ تکوّن اعضای به هم پیوسته است جزئی از زن است و در حقیقت این مقام والای زن است که پایه گذار قانون ارحام و صله رحم ومحرمیت و ... است.
قرآن کریم نیز ضمن سفارش به گرامی داشتن پدر و مادر، زحمات مادر را یاد آور می شود و بر ارج نهادن به مقام او تأکید می کند:
«و وصینا الانسان بوالدیه احسانا حملته امه کرها و وضعته کرها و حمله و فصاله ثلاثون عاما شهرا حتی اذا بلغ اشده ... » (احقاف/15)
در مورد چگونگی دوام خانواده نیز اسلام تامین هزینه ها و مدیریت و تعهد کارهای اجرایی و سرپرستی و دفاع از حوزه خانواده را ازاصول وظایف مرد قرار داده. و ازطرفی پرورش کودکان و تربیت آن ها و ایجاد مودت و محبت میان اعضا و تدبیر امور داخل منزل را از اصول وظایف زن قرار داده که بلاشک با در نظر گرفتن ویژگی های روحانی و جسمانی این دو جنس بوده است.
انشاءالله در شماره آتی به بیان الگوی زندگی متعالی یک زن مسلمان می پردازیم.
و الحمد لله رب العالمین
