از مهمات روزهای پایانی ماه رمضان این است که نفس خود را در مقام محاسبه برآورد و ببیند از این ماه پر برکت و خوان گسترده نعمت و رحمت چه توشه ای اندوخته است؟ آیا ایمانش به خدا و رسول او و کتاب او و حج او و روز واپسین افزوده شده است یا خیر ؟ اخلاق او که ناشی از معارف مذکوره است چگونه است؟ کناره گیری از دار غرور و انابه و رو کردن به ((دارخلود)) برای وی حاصل گشته است؟
و به طور کلی آیا ماه رمضان و اعمال آن در او تاثیری نموده است یا کماکان به حالی که قبلاً بوده باقی مانده است ؟ و نیز در افعال و حرکات جوارح خود حساب کند که آیا در مراقبت احکام خدای تعالی افزایش یافته اند ؟
و اگر ببیند کماکان به حال قبل است باید بداند که اینها از سوء عمل در این ماه عظیم البرکه بوده است و ظلمت گناهانش نور نیر این ماه بزرگ را پوشانده است . و الا ممکن نیست که انوار ماه مبارک رمضان و شب های قدر و دعاهای جلیل این ماه در روشن کردن دل از پلیدی های رذائل بی تاثیر باشد. سپس باید از خطر دعای حضرت رسول (ص) ترسان باشد که فرموده اند :هر کس ماه رمضان بر او بگذرد و آمرزیده نشود خدا او را نیامرزاد))
و باید در اصلاح خود بکوشد و از خدای تعالی استمداد کند و به رحمت او پناهنده شود و به درگاه او دست نیاز برآورد و در پیشگاه خداوند تبارک و تعالی عرض کند :((امن یجیب المضطراذا دعاه و یکشف السوء)) ((آیا جز تو کسی است که جواب درخواست بنده ی بی چاره را بدهد و حال بد او را برطرف سازد.))
... و از امور دیگر اینکه با ماه رمضان و داع کند . اگر تو از ماه رمضان خشنود باشی و از روزه و عبادات آن راضی بوده و آن را دوست بداری و در بجا آوردن اعمال آن مراقبت کنی و کما هو حقه معتقد به کرامت و فضل آن بوده باشی به ناچار از فراق آن محزون خواهی بود و رفتن آن بر تو گران و دشوار خواهد گشت .این چنین وداع خواهی کرد : ((السلام علیک من قرین جل قدره موجوداً و افجع فراقهُ مفقوداً)) ((سلام بر رتو ای رفیق که تا بودی قدرت ارجمند بود و چون رفتی فراقت ناپسند شد.))
... پس از آن در اواخر ماه که روز عرض اعمال است به حضرات معصومین (ع) مناجات کند و در مناجات خود بساط ادب و فروتنی و توسل بگشاید و سعی نماید شفقت آن ها را نسبت به خود تحریک کند و اعمال یک ماه خود را با عذرخواهی و تضرع در سوال به آن ها واگذارد تا ایشان به شفاعت و دعای خودشان آن ها را اصلاح کنند و به درگاه خداوند تقدیم دارند و حق تعالی به کرم و عفو خود آن را بپذیرد و به اضعاف حسنات مبدل فرماید.امید است که بالاتر از آنچه آرزوی اوست که از کرامت خدای جلّ جلالهُ نصیب او شود.
در روایت است(( چون نخستین شب ماه رمضان فرا رسد ، خداوند هر کس را بخواهد می آمرزد و در شب بعد از آن ، آن ها را دو برابر فرماید و در شب بعد دو برابر شب های پیش آزاد می کند . تا آخرین شب ماه رمضان که به قدر دو برابر آنچه در هر شب آزاد فرموده است ، آزاد خواهد کرد.))
(( برگرفته از کتاب المراقبات))
